Libido kelimesi ilginç ve oldukça mantıklı bir etimolojiye sahiptir. Latince “libd” (arzu, memnuniyet ve şehvet)   kelimesinden türetilmişltir. Libido kelimesi eski ingilizce’deki “lof” (sevgili) kelimesine de dayandırılabilir. Libido kelimesinin bir psikoanalitik kelime olarak kullanımı  Sigmund Freud’la başlar.

Freud libidoyu, ‘bilinçli bir aktivite boyunca genel seksüel enerjinin farkında olmak şeklinde tanımlanmıştır. Seksüel devrimin başlamasıyla , libido kelimesi sıradan bir kelime olmaya başlamış, açık oturumlar ve iyi tasarlanmış çalışmalar ile libidonun daha iyi anlaşılması sağlanmıştır.

Libido nedir?

Cinsel istek ya da dürtü. Sigmund Freud ve onu izleyenlere göre libido, insan yaşantısının en önemli öğesidir. Libido yalnız cinsel yaşantıyla değil, tüm yaşantının birçok yönüyle ilgili bir kavramdır. Freudculara göre, cinsellik tüm insan davranışlarında çok önemli bir rol oynar. Bundan dolayı libido insan ilişkilerine ve etkinliklerine yön veren ana öğedir. Buna karşılık kimi ruhbilimciler ise libidoyu yalnız cinsel birleşmeye katılma dürtüsü olarak yorumlamaktadır. Bu yoruma göre, libido, herhangi bir insanın tamamen rastlantı sonucu ortaya çıkan cinsel birleşme olanağını kullanma dürtüşüdür.

Libido sözcüğü cinselliği arzulamayı ve karşı cinsle birlikte olma isteğini anlatır. Libidonun temel belirleyicileri hormonlardır. Çevresel şartların, bedensel ve ruhsal sorunların da libido üzerinde az-çok etkisi vardır.Hormonların özellikle çevresel faktörlerden, ruhsal gelgitlerden, üzüntü, sevinç, heyecan ve streslerden etkilendiği bilinmektedir. Kendinizi iyi hissettiğiniz dönemlerde libidonuzun yükselmesi, üzüntülü zamanlarınızda libidonuzun düşmesi bundandır.

 Libidoyu (cinsel dürtü) sağlayan hormon hangisidir?

Erkekte; Cinsel davranış saldırgan dürtünün açığa vurulması olarak da yorumlanabilir. Bu nedenle cinsel dürtünün ve saldırgan dürtünün hormonsal denetiminin aynı maddeye yani testosterona bağlı olması ilginçtir Testosteron erbezleri tarafından salgılanan hormondur. Böbreküstü bezleri de bu hormonu salgılar. Erbezlerinin vücuttan çıkarılması, yani erkeklerin hadım edilmesinin insan kişiliği üzerinde önemli etkisi olduğu bilinmektedir.
 Erbezlerinin buluğ çağından önce çıkartılması, ses değişmesini ve diğer ikincil cinsel özelliklerin gelişmesini önler. İkincil cinsel özelliklerden biri de cinsel dürtüdür. Buluğ çağından sonra hadım edilen kişinin cinsel ilişkilere ilgi göstermeyeceği sanısı daima geçerli değildir. Hadım edilmiş kişilerin bazılarında, erbezleri çıkarıldıktan sonra bir süre daha penis sertleşmesi ve meni fışkırması gerçekleşmektedir Hadım edilmiş kişilerde görülen bu oldukça şaşırtıcı durumu söz konusu kişilerin böbreküstü bezlerinin salgıladığı testosteronun sağladığı sanılmaktadır.
İlerleyen yaşla birlikte erkek seks hormonu testosteron seviyesi düşüyor. Testosteron hormonundaki bu değişiklik, yağlanmada artış, kas kitlesinde azalma, konsantrasyon kaybı, cinsel isteksizlik ve depresyon gibi sorunları da beraberinde getiriyor.

Kadında;Gariptir ama kadınlarda da cinsel isteği, libidoyu yöneten hormon testosteron hormonudur ve kadında seviyenin artması libidonun artmasına neden olabildiği gibi testesteron azalması kadınlarda libidoyu da aaltmaktadır.
Kadınlarda  testosteron erkeklere göre 3-4 kat daha düşük düzeylerdedir, az miktarda adrenal bezlerden ve yumurtalıklardan salgılanır. Büyük çoğunluğu ise androstendion ve dihidroepiandrosteron  (DHEA-S)hormonların periferdeki metabolizması sonucu oluşur.
Kadın libidosu erkeklere oranla daha karmaşık ve farklıdır. Erkekler cinsel olaylarda daha kolay tahrik olmakta, libidolarını yükseltmekte fazla zorlanmamaktadır. Kadınlar güçlü bir libido için sadece sağlıklı bir vücuda değil, sağlıklı bir zihne, güvenli sosyal ortama, olumlu çevresel etkileşime ve spontane seksüel çağrışımlara ihtiyaç duymaktadır. İlişkilerinde ortaya çıkan gelgitler ya da depresyon gibi sağlık sorunları, kadınlarda libido sorununa daha fazla etki yapmaktadır.
Kadınların da erkekler gibi libido problemi yaşabileceklerini bilmelerinde ve bu sorunun çözümü için kadın hastalıkları ve doğum uzmanlarından yardım istemelerinde fayda vardır. Düşük dozda testosteron kremlerinin cinsel istek kaybını gidermede sürpriz yararları olabilmektedir. Cinsel sorunlar, özellikle libido kaybı, erkekler kadar kadınları da ilgilendirmektedir. Böyle bir sorununuz varsa saklamayın, geç kalmayın, doktorunuzdan yardım alınması gerekmektedir

Kadında libido eksikliği nedir?

Kadında seksüel yanıt, seksüel istek veya libido ile başlar.Seksüel istek fevkalade düşük seviyelerden fanteziler gibi oldukça yüksek derecelere kadar geniş bir aralıkta olabilir. Normal seksüel fonksiyon, nörolojik, mental, vasküler ve endokrin sistemleri kapsayan çok sayıda farklı organ sistemleri ile yakın ilişkidedir. Normal seksüel fonksiyonları etkileyen sosyal, psikolojik, emosyonal, ve fiziksel faktörler oldukça fazladır ve perimenapozal peryod genellikle bu 4 alandaki  değişikliklerle ilgilidir .Kısacası , libido problemiyle başvuran hastalara özellikle bu 4 alanla ilgili yöneltilmesi gereken epeyce soru olduğu ortadadır.

Erkekte libido eksikliği nedir ?

Erkek seks hormonu (Testosteron) hem erkek hem kadın bedeninde üretilir. Hormon kadınlarda erkeklerden 3-4 kat daha düşük düzeylerdedir. Testosteron, erkeklerde testisler ve böbrek üstü bezlerinden salgılanır; sperm üretimi, tüylenme, sakal çıkması, ses kalınlaşması, libido, penis büyümesi gibi erkeğe özgü olan ikincil seks karakterlerinin gelişmesinde etkili olan bir hormondur.

Sağlıklı bir erkekte testosteron salgısı yaşamın değişik dönemlerinde farklılıklar göstermektedir. Ergenlik döneminde testosteron düzeyleri zirvededir. Bu yüzden bu yaşlarda vücutta yüksek libido ve aşırı fiziksel enerji mevcuttur. Otuz yaşından sonra testosteron üretiminde yavaş ve sürekli bir azalma oluşur. İlerleyen yaşla birlikte testosteron eksikliğine bağlı yakınmalar ve hastalıklar baş göstermeye başlar.

Testosteron salgısı yaşla birlikte azalmaya devam ettiğinden yaşlı erkekler genellikle genç erkeklerden daha düşük testosteron seviyesine sahiptirler. Bu azalma derecesi kişiden kişiye çok değişiklik gösterir. Yaşlı erkeklerin (65 yaş üstü) yaklaşık yüzde 15 ile 30’u normalin altında testosteron seviyesine sahiptirler.

Erkeklerde libido eksikliği tedavisi nasıl yapılır?

Testosteron yerine koyma tedavisi; uzman endokrinolog başta olmak üzere üroloji uzmanı, geriatri uzmanı ve hatta psikiyatri uzmanına kadar genişletilebilecek bir hekim konsültasyon grubu tarafından amacı, süresi ve kullanılacak preparatı belirlenerek uygulanması gereken bir iştir. Tedavinin artıları ve eksileri baştan hastaya anlatılmalıdır. Tedavi aracı olarak kullanılan testosteron preparatlarının ağızdan tablet olarak alınan formu, 2-3 haftada ya da 2-3 ayda bir kas içine iğne olarak uygulanan uzun ekili formları, doğrudan cilde uygulanabilen jel, merhem ya da bant olarak yavaş salınımlı cilt uygulamasına elverişli olarak uygulanabilen formuna kadar ürün zenginliği bulunmaktadır.

Kadınlarda libido eksikliği tedavisi nasıl yapılır?

Cinsel istekte azalma veya cinsel isteksizlik libido eksikliği olarak adlandırılır.Kadında libido eksikliği psikolojik veya fizyolojik sorunlar neticesinde ortaya çıkar. Depresyon ve birçok diğer psikolojik sebeplerden ortaya çıkması halinde libido eksikliğinin tedavisi de psikolojik yöntemler ile yapılmalıdır. Fakat bu tanıya ulaşmadan önce mutlaka fizyolojik sebepleri tetkik etmek gereklidir. Beyindeki bazı merkezleri etkileyen kazalar, bazı beyin ameliyatları libidoyu azaltabilir.

Kadınlarda libido kaybı sorunu çözümlenmesi, erkeklere oranla daha güçtür. Testosteron hormonu düşüklüğü belirlenen kadınlarda, cinsel arzu kaybını gidermede testosteron iyi bir seçenektir. Ne var ki testosteron ile yerine koyma tedavisi günümüzde neredeyse hálá erkeklere özeldir.Kadınlar için belirlenmiş testosteron tedavi kürleri henüz yaygın bir kabul görmemektedir.

En sık rastlanan libido azalması nedeni ise hormonlarda çeşitli nedenler ile azalma ve hormonlar arası dengelerdeki bozulmalardır. Yaşın ilerlemesi  ve menopoz ile testesteron ve östrojen hormonunun normal olarak azalması çok sık rastlanan bir durum olup tedavisi ile hem libido artışı sağlanabilir hem de yaşlanan kadınlara yaşam enerjisi artar. Beynin hipofiz bölümündeki çok ufak kistler de prolaktin hormonu sağlayarak testosteron hormonunu azaltarak libidoyu etkileyebilir. Tüm bu durumların detaylı hormon tetkikleri ile saptanması ve hormon tedavilerinin çok bilinçli olarak yapılması gereklidir.

Erkeklerin bu hormonu kadınlara oranla 20-30 kat ürettikleri ve libido eksikliği için hormon seviyelerinin çok düşmesi gerektiği dikkate alınarak, kadınların küçük testosteron desteklerinden bile büyük yararlar görebilecekleri düşünülmektedir. Bununla birlikte testosteron kullanımı kadınlarda sorumluluk, bilgi birikimi ve uzmanlık gerektirmektedir. İstenmeyen tüylere, karaciğer fonksiyonlarında bozukluklara ve kolesterol artışına yol açabilecek böyle bir tedavinin başlatılması ciddi bir karardır.